قطعا این جمله را بارها شنیده‌اید که عراق یکی از مقاصد اصلی صادرات ایران است. در سال‌های اخیر این صادرات روند افزایشی داشته و سهم عمده صادرات غیرنفتی ایران به کشور عراق تعلق گرفته است.
عراق یک منبع ارزآور برای تولیدکنندگان ایرانی است و صادرات کالا به این کشور در رتبه اول قرار دارد. کشور عراق بیش از 90 درصد کالاهای موردنیاز خود را از طریق واردات تأمین می‌کند و همین مسأله این کشور را به یکی از مقاصد اصلی صادرات ایران تبدیل کرده است. بیشترین حجم مبادلات تجاری با عراق و واردات این کشور به کشورهای ایران، ترکیه و چین تعلق دارد.
پس از سال 2003 نوع جدیدی از ارتباط میان ایران و عراق شکل گرفت. کشور عراق امروزه بخشی از درآمد سرشار حاصل از فروش نفت خود را صرف واردات کالا و خدمات اساسی خود از ایران می‌کند. به نحوی که در سال 2018، ایران به عنوان شریک اول تجاری عراق شناخته شد. اشتراکات تاریخی، مذهبی، رفتاری و فرهنگی میان دوکشور یکی از دلایلی است که در این سال‌ها در بهبود روابط تجاری ایران و عراق تأثیر گذار بوده است.
از دیگر عوامل موثر در ایجاد فرصتهای تجاری میان دو کشور می‌توان به مواردی همچون نزدیکی موقعیت مکانی دو کشور، وجود گذرگاه‌های مرزی متعدد و بازارچه‌های مرزی مشترک و مناطق آزاد تجاری میان دو کشور نام برد. همه این موارد سبب شده است تا سرعت حمل‌نقل محصولات میان دو کشور بالا رود و کشور ایران از نظر زمانی در میان رقبا برتری داشته باشد. در تجارت عراق با کشورهایی همچون چین به سبب فاصله زیاد بعضا زمان حمل‌ونقل بالا می‌رود و این مساله سبب شده است تا در دو الی سه سال اخیر ایران نسبت به چین برای کالاهایی همچون پوشاک و مبلمان اولویت پیدا کند.
با توجه به اینکه حجم تولیدات در کشور عراق بسیار اندک است، بازار عراق دارای پتانسیل خوبی برای تولیدکنندگان ایرانی است. جمعیت جوان کشور عراق رو به افزایش است،به نحوی که بیش از 60درصد از جمعیت 40میلیون نفری این کشور را جوانان زیر 25 سال تشکیل می‌دهند. عراق با نرخ رشد جمعیت حدود 3درصد یکی از بالاترین نرخهای رشد جمعیت در جهان را داراست.
ازسوی دیگر با توجه به اینکه مردم عراق سال‌ها درگیر جنگ بوده‌اند، با برقراری آرامش نسبی و فاصله‌گرفتن از برخی تنش‌ها، در سبب جبران سال‌های جنگ هستند و لذا بسیار مصرف‌گرا شده‌اند. آن‌ها در تلاش‌اند تا زندگی مدرنی همانند کشورهای اروپایی داشته باشند که این خصلت مردم عراق، فرصت خوبی را برای شرکای تجاری این کشور ایجاد کرده است.
عراق در سال‌های اخیر مشغول ساخت‌وساز و آبادانی بوده، هرچند هنوز فرصتهای متعدد و عظیمی در این حوزه وجود دارد. در راستای برطرف کردن مشکلات زیرساختی و صنعتی شدن، نیاز این کشور به مصالح ساختمانی و کالاهایی که در ساخت‌وساز مورد استفاده قرار می‌گیرند روز به روز رو به افزایش بوده است. با توجه به اینکه بسیاری از کالاهای ایرانی در حوزه پروژه‌های فنی و مهندسی مانند محصولات برقی و مصالح ساختمانی در این کشور مورد قبول است، عراق در این حوزه فرصت مناسبی برای تولیدکنندگان و کارخانجات ایرانی است. ضمن اینکه بازسازی‌ها در کشور عراق، علاوه بر محصولات، فرصت مناسبی را برای صادرات خدمات فنی و مهندسی نیز ایجاد می‌کند.
کشور عراق فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاری بلند مدت است و تجار ایرانی باید توجه کنند که سرمایه‌گذاری بلندمدت و انتقال خط تولید به عراق در طی زمان قطعا سود بیشتری نسبت به یک سرمایه‌گذاری کوتاه مدت خواهد داشت. میزان تولیدات در این کشور بسیار اندک است. لذا تولید مستقیم در عراق فرصت بکری که با تبلیغات مناسب به عنوان کالای تولید عراق، فروش خوبی به همراه خواهد داشت و با توجه به تحریم نبودن کشور عراق در حوزه تجارت، زمینه مراودات تجاری با سایر کشورها نیز فراهم خواهد شد.
ترخیص کالا در کشور عراق نسبت به سایر کشورهای عربی آسان‌تر است. زیرا استانداردهای ایران برای عراق مورد قبول و پذیرش است. پس یکی دیگر از مزایای عراق نسبت به سایر کشورها سهولت ترخیص نسبت به سایر کشورهای عربی است. در سایر کشورهای عربی ممکن است برای هر نوع کالایی استاندارد خاصی وجود داشته باشد که با استانداردهای ایران متفاوت باشد و برای صادرات محصول تولیدکننده مجبور باشد مطابق با استانداردهای آن کشور محصولات خود را تغییر دهد.
در کشور عراق برای تجار و شرکت‌های ایرانی زمینه ایجاد شعبه، ثبت شرکت و برند تجاری وجود دارد که همگی این اقدامات عرضه مناسب کالا و خدمات ایرانی در این کشور را سهولت می‌بخشند و سبب اعتماد بهتر خریداران عراقی به محصولات ایرانی می‌شود. حتی با وجود تغییرات اخیر قوانین ثبت شرکت و شعبه در عراق و الزام حضور شریک عراقی در میان سهامداران، با وجود هزاران عراقی با تابعیت ایرانی که دارای وابستگی‌های خانوادگی در ایران هستند، این موضوع نیز مشکلی در مسیر تجارت با عراق ایجاد نمی‌کند.
یکی دیگر از فرصتهای متقابلی که در ارتباط میان دو کشور وجود دارد، در حوزه گردشگری است. همانطور که سالانه زوار بسیاری به عراق سفر می‌کنند، مردم عراق نیز به صورت گردشگر به ایران سفر می‌کنند که بخش قابل توجهی از ایشان برای معالجه و درمان به کشورمان مراجعه می‌کنند.
در انتها بصورت خلاصه می‌توان به مزایا و فرصتهای بازار عراق برای ایران به شرح ذیل اشاره کرد:
- • بیشترین مرز زمینی مشترک درمیان همسایگان عراق
- • وجود گذرگاه‌ها و بازارچه‌های مرزی متعدد
- • شباهت‌های فرهنگی و مذهبی میان دو کشور
- • حمل‌ونقل آسان به سبب نزدیکی مرزهای دو کشور
- • وجود زمینه‌های سرمایه‌گذاری بلند مدت برای سرمایه‌گذاران ایرانی
- • علاقه بیشتر مردم عراق به خرید کالاهای ایرانی با کیفیت
- • نیاز به تأمین محصولات و خدمات در حوزه‌های مختلف به‌ویژه در توسعه زیرساخت‌های کشور عراق
- • وجود تفاهم‌نامه‌های تجاری مختلف میان دو کشور
- • نیاز شرکت‌های عراقی در حوزه فناوری اطلاعات
- • وجود مصرف‌کننده زیاد در عراق در مقابل تولیدات کم این کشور
- • جمعیت بسیار جوان و انبوهی از نیازهای مصرفی و زیرساختی
- • چهار دهه درگیری این کشور با جنگ و تنش‌های سیاسی و نابودی بسیاری از زیرساختها
دیدگاه خود را بیان کنید