در این مطلب به معرفی سه تن از مشهورترین معماران عراقی و معرفی آثار به جای مانده از آن‌ها می‌پردازیم.

زها حدید

«زها حدید» معمار انگلیسی-عراقی، در 31 اکتبر سال 1950 در بغداد متولد شد. او تنها دختر سیاست‌مدار و اقتصاددان معروف عراقی «محمد حدید» بود. زها حدید تا پایان دوره‌ دبیرستان در شهر بغداد مشغول به تحصیل بود و در سال 1971 لیسانس ریاضی خود را از یک دانشگاه آمریکایی در بیروت لبنان کسب کرد. وی در سال 1979 فعالیت کاری خود را به طور جدی آغاز کرد و دفتر کاری خود را در لندن افتتاح کرد. زها در طول عمر خود نمایشگاه‌های بین‌المللی متعددی برای نمایش کارهای هنری‌ خودش برپا ‌کرد.

او اولین زنی بود که برای مجموعه کارهایش از انستیتو رویال مطالعات معماری موفق به کسب مدال طلا شد. زها حدید از شهرت بسیاری در زمینه معماری غربی برخودار بود و در دوران کاری خود مدال‌ها و جوایز زیادی را به‌دست آورد. او طراح ساختمان‌های مهمی در سطح جهانی بود که از مهم‌ترین طراحی‌های او می‌توان به مرکز بازی‌های آبی لندن(میزبان المپیک 2012)، خانه اُپرا در کاردیف، ساخت پل در ساراگوزای اسپانیا، ساخت موزه در گلاسکو، خانه اُپرا در گوانژو، ساختمان موزه هنر ایتالیا در رم، ساخت پل ابوظبی، پیست اسکی در اینسبروک و مرکز فرهنگی حیدر علیف در باکو اشاره کرد. او در سال 2014 برای طراحی مرکز فرهنگی حیدر علیف، جایزه بهترین طرح معماری «موزه طراحی» را از آن خود کرد.
زها در سال 2012 از سوی ملکه انگلیس لقب «بانو» (سیدة) را کسب کرد. وی همواره از اینکه یک بانوی عرب است ابراز خوشحالی می‌کرد و در بسیاری از برنامه‌های تلویزیونی برای بازسازی عراق اعلام آمادگی می‌کرد. او سرانجام در سن 66 سالگی بر اثر سکته‌ی قلبی در یکی از بیمارستان‌های آمریکا درگذشت.

رفعة الجادرجی

رفعة الجادرجی معمار و نویسنده‌ی عراقی، در 6 دسامبر سال 1926 در بغداد متولد شد. پدر وی کامل الجادرجی از سیاستمداران مشهور بود و رفعة باوجوداینکه در خانواده‌ای سیاسی متولد شد، فردی سیاسی نبود و این مسئله در زندگی کاری وی هویدا و به شدت به فرهنگ و هنر علاقه‌مند بود. او یکی از ستون‌های هنر معماری در عراق به شمار می‌آید. الجادرجی از نخستین کسانی بود که رویکرد بهبود نمای بیرونی ساختمان و ایجاد آفتاب‌گیر برای ایجاد سایه و کاهش گرما را ارائه کرد.

وی پس از پایان تحصیلات دوره دبیرستان خود در بغداد، در سال 1946 برای تحصیل در رشته معماری و طراحی در دانشگاه هنرهای زیبا «همرسمیت»  به انگلیس سفر کرد و تا پایان تحصیلات خود در سال 1952 در انگلیس ماند. او در کنار رشته معماری به مدت 10 سال در رشته فلسفله در دانشگاه هاروارد به تحصیل مشغول بود. الجادرجی پس از پایان تحصیلات خود و بازگشت از انگلیس دفتر کاری خود را در زمینه معماری در سال 1952 تأسیس کرد. او در سال‌های 1983تا 1992 به عنوان استاد ناظر در آکادمی‌های تدریس معماری در بسیاری از کشورها همچون لبنان، سوریه، بحرین، تونس، انگلیس، نروژ و آمریکا فعالیت داشت.
وی در طول عمر خود با تألیف 12 کتاب به عنوان تجسم فکری در معماری عربی در غنی‌سازی کتابخانه‌های معماری نقش داشته است. رفعة الجادرجی سرانجام در 10 آوریل 2020 در سن 94 سالگی درگذشت. او نقطه عطفی در معماری عراق بود آثار بسیار زیبا و مهمی را از خود به جای گذاشته است.
برخی از آثار رفعة الجادرجی در زمینه معماری:

• بنای تاریخی آزادی سال 1958
• ساختمان پست مرکزی در سنک سال 1970
• ساختمان اتحادیه صنایع ملی سال 1966
• ساختمان علمی عراق سال 1966
• ساختمان مجلس وزراء سال 1975
• ساختمان مرکزی بانک الرافدین سال 1969

قحطان المدفعی

قحطان المدفعی معمار و نقاش عراقی، در سال 1927 در بغداد متولد شد و تحصیلات اولیه خود را در همین شهر به پایان رساند. زمینه تحصیل در رشته معماری و پیگیری علاقه او در آن زمان، در عراق فراهم نبود. به دلیل علاقه زیادی که المدفعی به هنر و معماری داشت مادرش مقدمات تحصیل در دانشگاه کارادیف انگلیس را برای او فراهم کرد. وی مقطع مهندسی را در انگلستان به پایان رساند و پس از آن به عنوان یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه بغداد، گروه معماری را در این دانشگاه تأسیس کرد.

وی به دلیل علاقه شدید به کسب علم و دانش در این رشته در سال 1980 تحصیلات خود را در انگلیس ادامه داد و دکترای معماری خود را کسب کرد. شاهکار معماری المدفعی خلاصه‌ای از ارتباط خلاقیت با اندیشه تمدنی-تاریخی وی بود. از مهمترین کارهای او می‌توان به غرفه‌ عراق در نمایشگاه بین‌اللملی سوریه، ساختمان بانک مسکن در بغداد، باغ‌های اُپرا، ساختمان موزه تاریخ طبیعی، شهر بازی و بسیاری از پروژه‌های دیگر اشاره کرد.