«دولت اسلامی عراق و شام» یا به اختصار «داعش»، یک گروه به اصطلاح اسلامگرای تندرو بود و اولین بار در جنگ داخلی سوریه موجودیت خود را به صورت رسمی و عمومی اعلام کرد.
این گروه بنیادگرا در سال 2014 خود را به عنوان یک حکومت اسلامی مستقل و ابوبکر بغدادی را به عنوان خلیفه اول خود معرفی کرد. داعش حتی افقهای جهانی بلندپروازانهای برای خلافت خود نیز ترسیم کرده بود.
رهبران داعش معتقد بودند مرزهایی که هم اکنون بین کشورهای اسلامی وجود دارد حاصل تجزیه امپراتوری عثمانی است و باید این مرزها به وضعیت پیش از جنگ جهانی اول باز گردد. داعش، پس از اعلام موجودیت، شروع به تصرف بخشهای مختلفی از کشورهای عراق و سوریه کرد و همزمان با اقدام نظامی در سوریه، به عراق حملهور شد و موفق شد «رمادی» و «فلوجه» مهمترین شهرهای استان «انبار» عراق را به تصرف خود درآورد.
نوآم چامسکی، اندیشمند و زبانشناس آمریکایی ظهور داعش و دیگر گروههای تروریستی را نتیجه تهاجم سال 2003 به عراق اعلام کرد. او یکی از نتایج تهاجم آمریکا و انگلیس به عراق را شعلهور کردن درگیریهای طایفهای و فرقهگرایانه دانست و گفت: این اقدام، عراق را به چند بخش تقسیم کرده و موجب سرایت این درگیریها به دیگر نقاط منطقه نیز شده است.
در ژوئن 2014 یکی از موفقیتهای بزرگ داعش در عراق تصرف موصل، دومین شهر بزرگ عراق بود. داعش همچنین بخشهای بزرگی از شمال عراق را به تصرف خود درآورد و سپس به سمت جنوب پیشروی کرد و شهرها و روستاها را یکی بعد پس از دیگری به قلمرو خود اضافه کرد.
داعش پس از سال 2014 در ادامه اقدامات نابخردانه و غیرانسانی خود حتی به تخریب اماکن باستانی و میراث فرهنگی در کشورهای عراق و سوریه نیز دست زد.
تولید و تهیه فیلم ها و تصاویر وحشتناک از جنایات، سربریدن و شکنجه دادن اسیران به بدترین شکل ممکن از دیگر اقدامات عجیب و منزجرکننده این گروه بود.
بمبگذاریها، خرابکاریها و کشتن انسانهای بیگناه در نقاط مختلف از جمله اقداماتی است که هرگز از حافظه تاریخی منطقه و جهان پاک نخواهد شد.
داعش در سال 2015 بخشهای شمال غربی عراق را هم به تصرف خود درآورد. در عین حال بخشهایی از قلمرو خود را که از میان آنها میتوان به «سنجار»، «رمادی» و شهر مهم «تکریت» اشاره کرد، از دست داد.
سازمان ملل متحد و شماری از رهبران کشورهای مختلف جهان از جمله عراق، ایران، فرانسه، آمریکا و بریتانیا داعش را یک خطر بزرگ برای منطقه دانسته و خواستار قرارگرفتن این گروه در فهرست گروههای تروریستی و جنایتکار جنگی شدند. پس از مدتی طی قطعنامهای در سازمان ملل از داعش به عنوان گروه تروریستی یاد شد و همگی خواستار انحلال آن شدند.
در سال 2016، داعش که با دولت و نیروهای آمریکایی مستقر در عراق وارد جنگ شده بود، با چندین گروه اسلامگرای دیگر ائتلاف کرد و مجلس شورای مجاهدین را تشکیل داد که یک قدرت مهم در استان انبار محسوب میشد. سرانجام در ژوئیه 2017 میلادی، شهر «موصل» آزاد شد و در دسامبر همان سال بغداد پیروزی بر داعش را اعلام کرد. در روند پیروزی بر داعش نیروهای محور مقاوت و بسیج مردمی عراق(حشد الشعبی) نقش کلیدی و تعیین کنندهای داشتند.
محور مقاومت یا جبهه مقاومت عنوانی است برای اشاره به ائتلاف منطقهای نانوشته میان کشورها و قدرتهای عمدتاً شیعه مانند ایران، سوریه، عراق و حزبالله لبنان که هدف آنها مبارزه با تهدیدها، سلطه بیگانگان در منطقه خاورمیانه و آزادی فلسطین است.
در این بین نمیتوان از نقش پررنگ این محور در مبارزه با داعش در عراق و سوریه غافل شد. در فرایند احیای محور مقاومت، بزرگانی چون عماد مغنیه، قاسم سلیمانی، ابومهدی مهندس و چندین تن دیگر از فرماندهان بزرگ به شهادت رسیدند.
بسیج مردمی عراق موسوم به «حشد الشعبی» نیز به بخشی از نیروهای مسلح عراق گفته میشود که از سال 2014 با هدف مبارزه علیه داعش و در واکنش به فتوای مراجع عراق بهویژه فتوای جهاد آیتالله سیستانی، سازماندهی شدند. این نیرو از حدود 40 گروه مختلف تشکیل شده که عمدتاً گروههای مسلح شیعه هستند. درعینحال برخی گروههای سنی مذهب و مسیحی و ایزدی نیز در آن حضور دارند. هدف این نیروها کمک به ارتش و نیروهای امنیتی عراق برای پاسداری از اماکن مذهبی و مقابله با تهاجم است.
دیدگاه خود را بیان کنید