هدف پیش بینی شده برای مبادلات تجاری بین عراق و ترکیه 20 میلیارد دلار بوده، اما در سال 2020 میلادی، مبادلات از این رقم هم فراتر رفت.

به گزارش عراق یار به نقل از تسنیم، سال 2020 میلادی برای اغلب کشورهای جهان، سال اقتصادی سخت و دشواری بود. اما ظاهراً حتی موانع کرونایی نیز نتوانسته بر مبادلات تجاری ترکیه و عراق تاثیر بگذارد، چرا که اطلاعات منتشر شده از سوی سفیر ترکیه در بغداد، حاکی از این است که مبادلات، به بالاترین سطح رسیده است.
فاتح ییلدز سفیر ترکیه در بغداد، در توییت های خود اعلام کرده که هدف پیش بینی شده برای مبادلات تجاری بین عراق و ترکیه 20 میلیارد دلار بوده، اما در سال 2020 میلادی، مبادلات از این رقم هم فراتر رفته و به عدد 20 میلیارد و 666 میلیون دلار رسیده است.
یکی دیگر از ابعاد جالب توجه اطلاع رسانی سفیر ترکیه در بغداد در مورد حجم مبادلات تجار این کشور با عراق، این است که در حال حاضر، عراق، پس از آلمان، انگلیس و آمریکا، چهارمین مقصد و بازار بزرگ کالاهای صادراتی ترکیه است.

صادرات عراق به ترکیه

عراق برای ترکیه کشور مهمی برای تامین نفت است. هنوز در مورد محتوای قرارداد نفتی – گازی 50 ساله بین ترکیه و اقلیم کردستان عراق، اطلاعات شفافی منتشر نشده اما بر اساس اطلاعاتی که در رسانه ها منتشر شده، ترکیه از محل ترانزیت نفت اقلیم کردستان عراق و صدور آن به بازارهای جهانی، درآمد کلانی به دست آورده و انتقال گاز اقلیم کردستان به ترکیه نیز در دستور کار است.
جالب اینجاست که ترکیه، بنزین نمی خرد و در سالیان گذشته در حوزه صنایع پالایشگاهی، سرمایه گذاری های کلانی انجام داده و بخشی از نفت خام خریداری شده از عراق را پس از پالایش تبدیل به بنزین کرده و مجدداً به عراق می فروشد.
علاوه بر نفت، ترکیه از عراق دو محصول دیگر نیز وارد می کند: طلای شمش و قطرانِ ذغال سنگ.

صادرات ترکیه به عراق

بر اساس اطلاعاتی که از سوی انجمن صادرکنندگان ترکیه منتشر شده، در بخش صادرات کالا به عراق، تنوع بالایی وجود دارد و ظاهراً ترک ها توانسته اند، نمونه خوبی از بازاریابی موفق را در عراق به نمایش بگذارند.
اقلام صادراتی ترکیه به عراق شامل این موارد است: لوازم خانگی و آکسسوار، حبوبات، پوشاک و دیگر محصولات نساجی، مواد غذایی (به ویژه لبنیات و انواع کنسرو)، مبلمان، انواع ماشین های صنعتی و کشاورزی و محصولات آهن – فولاد.
البته در کنار صادرات کالا و مبادلات تجاری، ترکیه در عراق موفقیت اقتصادی دیگری دارد که عبارت است از صدور خدمات فنی مهندسی. در حال حاضر ده ها پروژه عمرانی در عراق توسط شرکت های ترک در حال تکمیل است و علاوه بر این، در دوران اوج همکاری ها، آمار کارگران و استادکاران ترک فعال در عراق، همواره بین 15 تا 20 هزار نفر شناور بوده است.
شرکت های عمرانی ترکیه علاوه بر پروژه هایی همچون پل، جاده و تونل، در ساخت مجتمع های مسکونی و شهرک ها، در عراق فعال بوده اند.

ترکیه، قطب گردشگران عراقی

در چند سال اخیر، ترکیه به قطب گردشگری جوانان و خانواده های عراقی تبدیل شده است. چرا که پیش از هر چیز، اولاً ترکیه به عراق نزدیک است و حتی به شکل زمینی هم با هزینه اندک می توان به ترکیه رفت. دوم این که هزینه های مربوط به اقامت و غذا در ترکیه، دست کم برای قشر متوسط جامعه عراق، به هیچ وجه با هزینه های توریستی کشورهای اروپایی قابل مقایسه نیست. سوم این که قرابت فرهنگی، محیطی و غذایی، یک عامل مهم و جذاب است.
در چند سال گذشته، آمار ورود گردشگران عراقی به ترکیه، فراز و فرودهایی به خود دیده که البته بیشتر با مسائل امنیتی و اقتصادی عراق ارتباط دارد. آمارها نشان می دهد که شمار ورود گردشگران عراق به شهرهای مختلف ترکیه طی چند سال اخیر به این شکل بوده است:
سال 2014 میلادی 858 هزار نفر.
سال 2015 میلادی 1 میلیون و 94 هزار نفر.
سال 2016 میلادی 421 هزار نفر.
سال 2017 میلادی 897 هزار نفر.
سال 2018 میلادی 1 میلیون و 173 هزار نفر.
سال 2019 میلادی 677 هزار نفر.
در بررسی اجمالی این لیست، باید به این نکته مهم اشاره کرد که ورود گردشگر عراقی به ترکیه در سال 2018 میلادی در حالی به رکورد نزدیک به 1 میلیون و 200 هزار نفر رسیده که اساساً عراق، کشور چندان پرجمعیتی نیست و در سال 2020 میلادی، این کشور، اندکی بیش از 40 میلیون نفر جمعیت داشته و با یک حساب سرانگشتی می توان به این نتیجه رسید که در سال، نزدیک به 3 درصد از مردم عراق در دوران اوج سفر به ترکیه رفته اند.

عراقی ها در صدر لیست خرید خانه در ترکیه

دولت ترکیه در چند سال اخیر، قوانین آسان گیر و تساهل محوری برای فروش املاک به خارجی ها در نظر گرفته و این قانون موجب آن شده که چند میلیارد دلار به بازار مسکن ترکیه وارد شود.
بر اساس داده های رسمی «نهاد ملی آمار ترکیه» (TÜİK) از آغاز سال 2015 تا پایان سال 2020 میلادی، یعنی در یک بازه زمانی 6 ساله، شهروندان عراقی با خرید 33 هزار و 544 ملک در صدر لیست خارجی هایی هستند که در ترکیه صاحب ویلا، خانه یا آپارتمان شده اند و پله دوم این لیست از آن ایرانی ها است که 18 هزار و 464 ملک خریده اند. پله های سوم، چهارم و پنجم نیز به ترتیب از آنِ پولدارهای عربستان سعودی، روسیه و کویت است.

از همکاری سیاسی و امنیتی تا بحرانِ آب

تا همین 2 سال پیش، به طور مدام برخی از سران احزاب و جریانات سیاسی ترکیه، بر این مساله تاکید می کردند که لازم است نیروهای نظامی ترکیه از عراق خارج شوند و تخلیه بعشیقه در صدر لیستی بود که باور داشت نباید ارتش ترکیه در عراق حضور داشته باشد. اما با شیبی ملایم، این اظهارات متوقف شد و همکاری سیاسی و امنیتی بین ترکیه و عراق بیشتر شده است.
نقطه اوج همکاری های دفاعی و امنیتی بین عراق و ترکیه که اقلیم کردستان نیز در آن مشارکت داشته و دارد، مدیریت پرونده منطقه کردهای ایزدی سنجار یا شنگال است. جایی که ترکیه معتقد است نباید برای سران پ.ک.ک تبدیل به دومین قندیل شود. چرا که این منطقه، بسیار به ترکیه و سوریه نزدیک است و شواهد نشان داده که همکاری آنکارا، بغداد و اربیل تا حد زیادی پ.ک.ک را در این منطقه، محدود کرده است.

یکی دیگر از مسائل بسیار مهم و حیاتی بین ترکیه و عراق، موضوع آب است. واقعیت این است که اصلی ترین شاهرگ های آبی عراق، یعنی دو رود تمدن ساز دجله و فرات که منطقه بین النهرین را به وجود آورده اند، از ترکیه وارد عراق و سوریه می شوند و ترکیه می تواند این مساله را به ابزار مهمی برای تعامل و ارتباط سودآور با عراق تبدیل کند.
در کنار این همکاری های سیاسی و امنیتی و برجسته شدن موضوع آب، تعامل ترکیه با بخشی از کردها در اقلیم کردستان عراق، تعامل با بخشی از اهل سنت الانبار و تلاش برای تشکیل حشد وطنی، بها دادن به بازارهای جنوب عراق و نیز توجه ویژه به ترکمان های کرکوک و تلعفر و به موازات همه این ها، توجه به اماکن متبرکه اهل سنت همچون آرامگاه عبدالقادر گیلانی در بغداد و مرمت ابنیه تاریخی بازمانده از دوران عثمانی در عراق، توانسته روابط گسترده ای با همه گروه های عراقی، برقرار کند.