نام دیگر این استان، قادسیه و مرکز آن شهر دیوانیه است.

استان دیوانیه یکی از استان‌های میانی عراق است و از شمال با استان بابِل، از شمال شرق با استان واسط، از جنوب شرق با ذی‌قار و از جنوب با مثنی و از جنوب غرب با استان نجف همسایه است. 

بیش از 90 درصد مساحت آن را دشت های رسوبی تشکیل می‌دهد که توسط رسوبات رودخانه فرات و شاخه های آن ایجاد شده است.4 درصد مساحت دیوانیه را مناطق کم عمق تشکیل می‌دهد که به دلیل نزدیکی به سطح آب‌های زیرزمینی، تقریبا همواره زیرسطح آب قرار دارد. 1.3 درصد از مساحت این استان را تپه‌های شنی تشکیل می‌دهد و 3.7 درصد باقیمانده نیز توسط سنگ های گچِ قابل حل در آب، پوشیده شده است. بخشی از رودخانه فرات از این استان عبور می‌کند که در این منطقه به «شط الدیوانیه» معروف است. دیوانیه به واسطه سرزمین‌های حاصلخیزی که تامین کننده بخش قابل توجهی از سبد غذایی مردم منطقه و سایر مناطق عراق است، شناخته می‌شود.

نقشه و مشخصات استان

پیشینه تاریخی

شرایط و اوضاع عراق به خصوص مناطق مرکزی آن در زمان حکومت عثمانی بی‌ثبات بود. درگیری‌ها و ناآرامی‌ها، گاه‌ و بی‌گاه عشایر ساکن این منطقه علیه یکدیگر و علیه حکومت عثمانی، از شرایط آن زمان این منطقه بوده است. تداوم درگیری‌ها و خشونت میان عشایر خزاعل (خزاعه)، اقرع، عفک و جلیحه منجر به ساخت قلعه در دو سوی رودخانه توسط دو عشیره خزاعل و اقرع و با هدف حفاظت از خود شد. رئیس عشیره خزاعل، در سال 1747 میلادی عده ای از پیروان و طرفدارانش را به سکونت در اطراف قلعه خود وادار کرد و برای پذیرایی از آن ها یک مهمان‌پذیر (دیوان ضیافت) ساخت. به تدریج در گذر زمان نام این منطقه به دیوان خزاعه و در نهایت دیوانیه تغییر یافت.

آموزش

در استان دیوانیه یک دانشگاه دولتی به نام القادسیه وجود دارد که در اواخر دهه 80 میلادی تاسیس شد که شامل: دانشکده‌های پرستاری، داروسازی، حقوق، ادبیات، علوم تربیتی، کشاورزی و پزشکی و غیره است.
تعداد مراکز اموزشی این استان به شرح زیر است: 
یک دانشگاه، چندین کالج و موسسه خصوصی، 666 مدرسه ابتدایی، 58 مهدکودک، 249 مدرسه متوسطه، 8 هنرستان فنی و حرفه‌ای و 4 دانشسرای تربیت معلم.

بهداشت و درمان

استان دیوانیه دارای 9 بیمارستان، 4 مرکز درمانی تخصصی، 73 مرکز درمانی و 3 بیمارستان خصوصی فعال است. 

اقتصاد دیوانیه

در استان دیوانیه، تعدادی کارخانه بزرگ دولتی از قبیل کارخانه لبنیات دیوانیه (در مسیر منطقه السنیه)، کارخانه لاستیک سازی با برند «الدیوانیه»، کارخانه ریسندگی و نساجی (در مسیر منطقه شنینه)، کارخانه تاسیسات گاز مایع و همچنین تعداد زیادی کارخانه و کارگاه خصوصی در زمینههای آجرسازی، آرد و آسیاب، واحدهای مرغداری و پرورش ماهی وجود دارد که برخی درحال فعالیت و مابقی تعطیل هستند. فعالیت دامپروری و صنایع دستی به خصوص قالیبافی نیز در این استان رونق دارد.
مهمترین بخش فعالیت‌های اقتصادی استان دیوانیه متکی بر کشاورزی است. به دلیل وجود زمینهای مسطح و حاصلخیز، منابع انسانی و آب فراوان، این استان به تنهایی می‌تواند نیازهای اساسی کشور عراق را تامین کند. مهمترین محصولات کشاورزی این استان برنج، گندم، جو، حبوبات، طالبی و خرما است.
استان دیوانیه در زمینه پالایش نفت نیز فعالیت دارد که پالایشگاه دیوانیه از جمله واحدهای فعال استان به شمار می‌رود.

فعالیت های اصلی

فعالیت‌های اصلی در این استان به شرح زیر است:
•    کشاورزی
•     صنایع غذایی
•     نساجی
•     دامپروری
•    مرغداری
•    تولید آجر
•    لاستیک سازی
•    پالایش نفت
•    پتروشیمی

زیر ساختها

یک جاده اصلی در استان دیوانیه وجود دارد که از بغداد شروع می شود و به دیوانیه ختم می‌شود و سپس از طریق یک بزرگراه از سراسر استان عبور می‌کند. راه آهن اصلی عراق نیز از شمال به جنوب این استان عبور می‌کند. علاوه بر این موارد، دیوانیه دارای یک فرودگاه بین المللی نیز است.
سه ایستگاه تولید برق نیز در استان دیوانیه وجود دارد که دو ایستگاه با ظرفیت 300مگاوات و یک ایستگاه با ظرفیت 500 مگاوات در این استان فعالیت می‌کنند.