حیات وحش عراق شامل: گیاهان، جانوران و زیستگاه های طبیعی آنهاست. عراق دارای چندین «بیوم*» از جمله منطقه کوهستانی کردستان در شمال عراق تا باتلاقهای مرطوب در امتداد رودخانه فرات است.
بخش غربی کشور شامل مناطق بیابانی و مناطق نیمه خشک است. این تنوع موجب شده تا گونههای مختلفی از جانوران و حیوانات در هریک از این نواحی مشاهده شوند که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد.
باتلاق های عراق
باتلاقهای عراق دارای 40 گونه از پرندگان و چندین گونه از ماهیهاست. این باتلاقها زمانی محل زندگی و توقفگاه چند میلیون پرنده مهاجر از سیبری به آفریقا از جمله فلامینگو، پلیکان و مرغ ماهیخوار بودند. تحلیل رفتن باتلاق ها باعث کاهش چشمگیر تولیدمثل این موجودات شد که پس از سرنگونی رژیم صدام و بازگشت جریان آب به باتلاقها، بازیابی اکوسیستم نیز آغاز شد.
حیات جانوران آبزی و نیمه آبزی در دریاچه های «حبانیه»، «رزازه»، «قادسیه» و «ثرثار» و نواحی اطراف آن مشاهده میشود.
پرندگان آبی که در مرداب های جنوب عراق به ثبت رسیده اند شامل: کشیم کوچک یا اِسفَرود بیدم، کشیم شانهدار بزرگ، باکلان یا قرهغاز، مارگردن (که با نامهای جَرد و خرچال نیز شناخته میشود)، بوتیمار، حواصیل خاکستری، حواصیل شبکار، حواصیل ارغوانی، لک لک سفید، گاوچرانک، اکراس مقدس آفریقایی، خوتکا، آبچلیک معمولی یا آبچیلیک پاسرخ، ماهیخورک سفید یا ماهیخورک ابلق، عقاب خالدار بزرگ، سُنقُر تالابی، کلاغ ابلق، لیکوی تالابی یا لیکوی خوزی، چکاوک کاکلی، باقرقره شکمسفید (کوکر طلایی)، یاکریم، سبزقبای هندی و سار هستند.
صخره مرجانی
قسمتی از آبهای ساحلی عراق دارای صخرههای مرجانی زنده است که مساحتی به اندازه 28 کیلومتر مربع در خلیج فارس و در دهانه رودخانه شط العرب را شامل میشود. صخره مرجانی توسط غواصان گروه علمی اعزامی عراقی و آلمانی در سپتامبر 2012 و در می 2013 کشف شد. پیش از کشف آن، اعتقاد بر این بود که عراق فاقد صخرههای مرجانی است، زیرا آبهای کدر و گلآلود محلی مانع از شناسایی وجود احتمالی صخرههای مرجانی محلی میشدند.
صخره های مرجانی
به نظر میرسد این صخرههای مرجانی با یکی از فوقالعادهترین محیطهای حاوی مرجان در جهان مطابقت دارد، زیرا دمای آب دریا در این منطقه بین 14 تا 34 درجه سانتیگراد است. این صخرهها چندین موجود از جمله مرجان سنگی زنده، هشتمرجان، ستاره شکننده و دوکَفهایها را در خود جای داده اند. همچنین اسفنجهای شاخی سیلیسدار نیز در این آبها مشاهده میشوند.
جانوران
جمعیت کوچکی از پلنگ پارسی برای اولین بار در آغاز قرن 21 در منطقه مرزی میان عراق و ترکیه و در سال 2012، برای نخستین بار در صحرای نجف گربه شنی مشاهده و به ثبت رسید. در قرن بیستم نیز «شِنگ هندی» در باتلاق های عراق زیست میکرد که جمعیت آنها از دهه 1970 به بعد رو به کاهش بوده است.
گونههای پستاندار وحشی ثبت شده که در قرن بیستم وجود داشتهاند عبارتند از: گراز، شتر دوکوهانه یا شتر بلخی، آهوی حنایی، شوکا، غزال ایرانی، کَل و بُز، سنجاب ایرانی، پامسواکی مصری کوچک، نیاموشان، موش صحرایی گردن زرد، موش خانگی، موش صحرایی سیاه، موش ورامین، جربیل هندی و جِرد ناخنزرد.
جانوران منقرض شده و در حال انقراض
از سال 2001 ، هفت گونه از پستانداران و 12 گونه از پرندگان در کشور عراق در معرض خطر انقراض هستند. گونه های در معرض انقراض شامل «اکراس طاس شمالی» یا «پیرمرغ گوشهگیر» و «آهوی حنایی ایرانی» است. «خر وحشی سوری» (گونه ای از گورخر ایرانی) نیز درحال انقراض است. «غزال عربستانی» نیز در سال 2008 منقرض شد.
درمورد ببرِ مازندران یا ببرِ ایرانی نیز تنها گزارش تایید شده موردی است که در نزدیکی موصل در سال 1887 کشته شد. یوزپلنگ ایرانی هم در صحرای غرب بصره تا سال 1926 یافت میشد. آخرین یوزپلنگ شناخته شده در کشور توسط یک ماشین کشته شد. آخرین شیر ایرانی شناخته شده در دجله پایین نیز در سال 1918 کشته شد.
*زیست بیوم مناطق اقلیمی و جغرافیایی هستند که از شرایط اقلیمی مانند جوامع گیاهان، حیوانات و موجودات خاک تعریف شده است
دیدگاه خود را بیان کنید