کشور عراق از مسائل زیست‌محیطی متعددی رنج می‌برد.
استفاده وسیع از سلاحهای جنگی اعم از گلوله‌های سربی، مواد منفجره، بمب‌های هوایی، گلوله‌های توپ، سلاحهای شیمیایی و بمب‌های شیمیایی میکروبی و مواردی از این قبیل در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، اثرات زیست محیطی مخربی را درپی داشته است.
استراتژی‌های جنگی نظیر ساختن پل برروی رودخانه‌ها و ایجاد موانع جنگی، احداث خاکریزها و سنگرهای بزرگ و زیرزمینی نیز باعث برهم‌زدن اکوسیستم منطقه شده است. ازدیگرسو راهبرد غلط خشکاندن رودخانه ها و تالاب‌ها و استفاده از ماشین آلات مهندسی و رزمی و جنگ‌افزارها باعث صدمات جبران ناپذیر به زیست‌بوم عراق شده است. در طول جنگ ایران و عراق، بسیاری از زیستگاه های حیات وحش ایران و عراق آسیب جدی دیدند.
آلودگی خاک و آب در بسیاری از مناطق و کوتاهی مسئولان در زمینه حفاظت از محیط زیست باعث شده تا خسارات سنگینی بر اکوسیستم‌های آبی و خاکی این دو کشور وارد شود. با توجه به اینکه بخش اعظم ترکیب سلاحهای جنگی را عناصر سنگین (از جمله سرب و نیکل) تشکیل می‌دهند، بیشتر مطالعات مربوط به جنگ و محیط زیست، در برگیرنده این عناصر است. برخی کارشناسان بروز بسیاری از عوارض گوارشی و سرطان‌های متعدد را مرتبط با وجود این عناصر در مواد غذایی می‌دانند.
در ادامه شماری دیگر از مشکلات زیست محیطی عراق را با هم مرور می‌کنیم.
نشت نفت
نشت متعدد نفت به دلیل آسیب‌هایی که به زیرساخت‌های نفتی عراق وارد شده‌است و عدم وجود امکانات تصفیه آب در پالایشگاه‌های عراق، باعث آلودگی آب‌های این کشور شده است.
بهداشت
به دلیل آسیب دیدن زیرساخت‌ها، بخش قابل توجهی از جمعیت عراق آب کافی در اختیار ندارند و تأمین آب غالبا دشوار است. به همین دلیل سطح بهداشت عمومی در کشور عراق پایینتر از حد استاندارد است.
مهمات منفجر نشده
عملیات‌های نظامی در سه جنگ ایران و عراق، خلیج فارس و اشغال عراق باعث شده که مهمات منفجر نشده و مین‌های زمینی در موقعیت‌های مختلف این کشور در معرض انفجار باشند. در اوایل سال 2000 این مهمات باعث کشته و زخمی شدن حدود یکصدهزار نفر شد.
آلودگی
در بیشتر شهرهای عراق مکان‌هایی وجود دارد که زباله‌های شهری و پزشکی در یک جا جمع شده‌اند و این امر، احتمال شیوع بیماری‌های واگیردار را افزایش می‌دهد. یکی دیگر از موارد آلودگی، تخریب زیرساخت‌های نظامی و صنعتی در طول جنگ‌های مختلف است که باعث شده فلزات سنگین، مواد رادیواکتیو و دیگر مواد خطرناک از طریق هوا، خاک و آب‌های زیرزمینی منتشر شوند.
در ژوئن سال 2003 یک آتش‌سوزی در کارخانه گوگرد «المشراق» در نزدیکی موصل رخ داد که سه هفته ادامه داشت. این آتش‌سوزی بزرگترین آتش‌سوزی به دست بشر است که تاکنون به ثبت رسیده و منجر به انتشار حجم وسیعی از دی اسید گوگرد شد.
فرسایش زمین
استفاده نادرست از دشت‌های آبرفتی باعث کم شدن کیفیت خاک این دشت‌ها شده است. علاوه بر این، زهکشی نادرست باعث کم شدن کیفیت خاک در عراق شده است. از سوی دیگر عواملی مانند وزش باد، باعث فرسایش و از بین رفتن خاک حاصل خیز و بیان‌زایی می‌شود.
حوضه رودخانه
آلودگی فرامرزی و عدم مدیریت حوضه رودخانه توسط دولت، به تخریب آبراه‌های اصلی عراق منجر شده‌است. در دوران صدام حسین، دولت با پروژه ساخت کانال، باعث خشک شدن دشت‌های حاصل خیز و از بین رفتن حیات وحش شد.
با توجه به گزارش برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد در سال 2001، نتایج این پروژه شامل موارد زیر بود:
• از دست دادن یک منطقه پرندگان مهاجر از اوراسیا به آفریقا و در نتیجه کاهش جمعیت پرندگان در مناطقی مانند اوکراین و قفقاز.
• احتمال انقراض چندین گونه گیاهی و جانوری بومی.
• بالا رفتن شوری خاک در باتلاق‌ها و مناطق مجاور و در نتیجه از دست دادن تولید فراورده‌های لبنی، صنعت ماهیگیری، و کشت برنج.
• بیابان‌زایی درمساحتی بیش از 19 هزار کیلومتر مربع.
• نفوذ آب شور و افزایش جریان آلاینده‌ها در آب‌راه شط العرب (اروند رود) که باعث اختلال در صید شیلات در خلیج فارس نیز شده است.
دیدگاه خود را بیان کنید