آشنایی با بنادر عراق

عراق از طریق استان بصره در جنوب، دارای یک راه دریایی در خلیج فارس است که دارای 58 کیلومتر خط ساحلی است. همه بندرهای بزرگ عراق در محدوده استان بصره در مناطق الزبیر و فاو واقع شده اند.

عراق همچنین دارای چند بندر کوچک مشرف به رودخانه های دجله و فرات و شط العرب است. عراق در تلاش است تا با تأسیس بندر بزرگ فاو و افزایش اسکله ها در بنادر فعلی، ظرفیت بنادر خود را افزایش دهد. عراق همچنین دارای برخی از سکوهای نفتی شناور برای صادرات نفت است.

شرکت عمومی بنادر عراق

اداره بنادر عراق در سال 1909 تأسیس شد و در زمینه مدیریت و ناوبری در آبهای بین المللی و انجام کارهای نگهداری و حفاری در کانال های ناوبری تخصص داشت. این شرکت بنادر ام قصر، ابوفلوس، مقعل و خور زبیر را اداره می کند و در سال 1956 مطابق قانون شماره 40 به یک اداره مستقل تبدیل شد و در سال 1976 به سازمان بنادر تبدیل و در سال 1987 به عنوان سازمان عمومی بنادر عراق نامگذاری شد و در سال 1997 به شرکت عمومی بنادر عراق تحت قانون شرکت ها به شماره 22 تبدیل شد و یکی از وظایف این شرکت ارائه خدمات دریایی به کشتی های تجاری و نفتی بود. بنادر عراق به رغم داشتن فضای دریای کوچک که بیش از 50 کیلومتر نیست به عنوان یکی از قدیمی ترین بنادر در منطقه محسوب می شوند. و از فاو تا خور عبدالله کشیده می شوند.
بنادر مختلفی از جمله بندرگاه های تخصصی نفتی برای بارگیری و تخلیه نفت وجود دارد، مانند بندر نفت بصره (البکر سابق)، العمیق (خور العمیه) وجود دارد و همچنین بنادر باری مانند المعقل، ام قصر، خور الزبیر و ابوفلوس.
علاوه بر بنادر ماهیگیری که در انبارهای آنها سردخانه وجود دارد، مانند بندر عشار، سازوکارها و تجهیزات متناسب با نوع محموله مانند کانتینر های تخلیه و محموله های عمده (غلات و شکر) نیز وجود دارد.

انواع بنادر در عراق

بنادر در دست ساخت عراق

بنادر رودخانه ای عراق

بنادر نفتی عراق

بنادر تجاری عراق

بندر بزرگ فاو

بندر ابوفلوس

بندر معقل

بندر نفتی بصره

بندر خور العمیه

بندر ام القصر

بندر خور الزبیر

بندر ام القصر

بندر ام قصر بزرگترین بندر عراق واقع در استان بصره در منطقه ام قصر در نزدیکی مرز عراق و کویت است. این بندر توسط شرکت عمومی بنادر عراق اداره می شود. این بندر در سال 1930 تأسیس شد و یکی از مهمترین بنادر عراق محسوب می شود. در اوایل دهه1960 ، ساخت بندر ام قصر به دلیل گسترش روزافزون جنبش تجارت خارجی و عمیق بودن آب در آن منطقه مورد توجه قرار گرفت، این امر موجب ورود کشتی هایی با ظرفیت و تناژهای بیشتر و وابستگی شدید به خدمات بندری شد.
بندر ام قصر یکی از بهترین بنادر عراق است که بخش مهمی از کرانه خلیج فارس را در مجاورت کشور عراق کنترل می کند. این بندر امکانات لجستیکی زیادی نداشته و نیاز به ارتقاء دارد تا تبدیل به یکی از بنادر مهم در منطقه خلیج فارس بشود. این بندر توسط وزارت نقل در سال 2010 به دو قسمت "جنوبی" و "شمالی" تقسیم شده است و هر یک مدیریت خاص خود را دارند. 80 ٪ واردات عراق از این بندر وارد می شود، زیرا وزارت تجارت برای واردات مواد غذایی و کالاهای مختلف مستقیماً به بندر متکی است.
بندر ام قصر مهمترین بندر عراق است و دارای هشت اسکله قدیمی و سیزده اسکله جدید می باشد. این بندر آماده دریافت انواع محموله های عمومی، کانتینرها، غلات، گوگرد و مسافران بوده و ظرفیت کل اسکله ها حدود 8.850 هزار تن در سال و ظرفیت ذخیره سازی حدود 614 هزار تن در سال است.

بندر خور الزبیر

بندر خور الزبیر در فاصله 60 کیلومتری از مرکز شهر بصره و 105 کیلومتری انتهای شمالی خلیج فارس و در سال 1970 احداث شده است. ساخت هسته اصلی بندر در سال 1989 به پایان رسید.
این بندر شامل دو اسکله تخصصی با ساخت آهن و فولاد، دو اسکله بتن آرمه با ستون های استوانه ای برای اهداف واردات سنگ آهن و صادرات آهن اسفنجی است. همچنین پنج اسکله تخصصی به طول 250 متر با اتصالات وجود دارد که شامل انبارهای تخصصی برای ذخیره کود اوره و فسفات و تجهیزات لازم برای بارگیری کود شیمیایی است .سه اسکله آهنی برای کالاهای عمومی با طول 120 متر با 12 عدد بالابرهای برقی ، محوطه سنگفرش شده برای ذخیره سازی ، خیابان ها ، خطوط راه آهن و ساختمان های خدماتی متص به پروژه آینده جهت ایجاد 21 اسکله از تخصص های مختلف از دیگر امکانات این بندر است .

بندر نفتی بصره

بندر نفت بصره یک بندر نفتی عراق است که به صادرات نفت اختصاص دارد و یکی از مهمترین نقاط صادرات نفت عراق در آبهای خلیج فارس است .بندر نفت بصره یکی از 7 بندر استان بصره است که 5 بندر آن تجاری و 2 عدد نفتی است. سکوی بندر در خور الخفقه ساخته شد، بندر در سا 1975 تکمی شد و بندر دارای چهار اسکله طراحی شده برای کار با ظرفیت 80 میلیون تن سالانه بود. نام او بندر "مینا البکر " نامیده شد، سپس نامش در سال 2003 به بندر نفت بصره تغییر یافت.

بندر خورالامیه

بندر نفتی خور العمیه یک بندر نفتی برای صادرات نفت خام همراه با بندر نفت بصره تعیین شده است. در جنوب شرقی شبه جزیره فاو در منطقه خلیج فارس واقع شده است. و این بندر دربین دیگر بنادر از قدیمی ترین بنادر است.
چهار سکو بارگیری )اسکله( دارد و هراسکله چهار جره ثقیل ثابت برای بارگیری دارد. دو جرثقیل در جنگ منهدم شد و دو عدد در حال کار هستند. وزارت نفت عراق مدیریت و بهره برداری این بندر را بر عهده دارد.
پس از سال 2003 این بندر توسط نیروی دریایی ایالات متحده و ائتلاف بین المللی محافظت شد، تا اینکه به نیروی دریایی عراق تحویل داده شد.

بندر ابوفلوس

بندر ابو فلوس یک بندر تجاری برای کالاهای عمومی در پی بحران شلوغی در سال 1974 تاسیس شد، جایی که ساخت اسکله ها در 16/1//1975 آغاز شد و در 16/1/1976 به پایان رسید.
بندر ابو فلوس در شط العرب در کرانه غربی آن واقع شده است، در منطقه ای در حدود 20 کیلومتری مرکز استان بصره که در جنوب این بندر از سه اسکله فولادی تشکی شده است، طول هر اسکله 75 متر و عرض 18 متر است، به این معنی که طول نمای جلوی بندر 525 متر است و 9 جرثقیل برقی با معدل 3 جرثقیل برای هر اسکله و هر اسکله با ظرفیت 5 تن. بندر دارای محوطه هایی با مساحت 200 متر است. که دارای انبارهایی به طول 75 متر و عرض 33 متر است .
این بندر همچنین به برج های روشنایی مجهز و در حال حاضر این بندر برای پذیرش کشتی ها و قایق ها کار می کند.

بندر معقل

بندر معقل در سواحل شط العرب واقع شده است، فاصله 35 کیلومتری انتهای شمالی خلیج فارس و مساحت عرض جلوی اسکله ها 2.5 کیلومتر است و یک لنگرگاه به طول 500 متر، علاوه بر 12 پیاده رو دارد.
مساحت اسکله تا 4000 متر مربع و اسکله ها حاوی 45 وینچ برقی است، 25 سوله و انبار در اندازه های مختلف نیز دارد.
انبارهای بندر در اسکله ها توزیع می شود و برای ذخیره کالاهای مختلف تخلیه شده از کشتی ها آماده شده است و ظرفیت ذخیره سازی آنها با توجه به بارهای اداری و بارهای مختلف متفاوت است، علاوه بر این انباری برای مواد خطرناک و دیگری برای سردخانه وجود دارد. این بندر دارای حیاط های باز برای دریافت ماشین های مختلف و لوازم جانبی آنها نیز مجهز می باشد.

بندر فاو

این پروژه شامل ساخت 90 اسکله از جمله 50 اسکله برای کانتینر، 12 اسکله برای محموله های عمده و تعداد دیگری برای اسکله های نفتی با ظرفیت کل 2 میلیون کانتینر در سال است.
قرارداد ساخت بندر طی چند ماه گذشته مورد بحث و جدال گسترده ای در عراق بوده است، قابل ذکر است که سنگ بنای پروژه بندر فاو در سال 2010 گذاشته شد و وزیر حمل و نقل عراق، ناصر حسین الشبلی، توافق نسخه نهایی قرارداد بندر فاو با شرکت کره ای مجری این پروژه را اعلام کرد، که هزینه آن 4.6 میلیارد دلار برآورد شده است.
عراقی ها این بندر را یکی از برجسته ترین پروژه ها می دانند که در صورت تکمیل آن منافع اقتصادی برای کشور فراهم می کند.
ناصر الشبلی، وزیر حمل و نقل، از امضای قرارداد با شرکت دوو برای اجرای پروژه بندر بزرگ فاو در تاریخ 30 دسامبر 2020 خبر داده است.
در 14 دسامبر، کمیته تخصصی پارلمان اعلام کرد که دوره تکمیل بندر بزرگ فاو در استان بصره 45 ماه است و کشتی های با ظرفیت 10 تا 25 هزار کانتینر در این بندر پهلو خواهند گرفت
در تاریخ 20/1/2020 کمپانی واگذار شده کره ای پس از اتمام برخی مراحل اداری و مالی و حضور 40 کارشناس کره ای برای تکمیل پروژه، کار خود را آغاز کرد. قاب ذکر است که جهت فعالیت این بندر، وزارت حمل و نقل هشدار داد که اتصال ریلی فعلی با کشورهای همسایه باعث می شود خسارت زیادی به بنادر کشور وارد شود.
طبق اظهار نظر فرهان محیسن الفرتوسی مدیر کل شرکت بنادر عراق در وزارت حمل و نقل، شرکت کره ای طی چند هفته آینده و پس از اتمام اقدامات اداری با پیگیری وزیر حمل و نقل و مدیر برنامه ریزی و تأیید تخصیص 400 میلیارد دینار به حساب شرکت، موضوع مشکلات مالی مرتفع وپرداخت وجوه به صورت مستقیم باز می شود.