محصولات صنایع دستی حاصل ذهن و خلاقیت انسان و برگرفته از فرهنگ هر سرزمین است و در مناطق مختلف با توجه به وضعیت جغرافیایی و مواد اولیه در دسترس آن ناحیه، محصولات متفاوتی تولید می‌شوند.

به طور مثال صنایع رایج در شمال عراق بسیار متفاوت از صنایع رایج در مرکز و جنوب این کشور است. 
در جنوب کشور عراق به علت وجود درختان نخل، پاپیروس و نیشکر، ساخت انواع سبد، زیر انداز، انواع ظروف و قایق‌های کوچک رایج است. در مناطق مرکزی عراق مهمترین صنایع دستی که با استفاده از پشم تولید می‌شوند، فرش و قالیچه است. همچنین در مناطق مرکزی صنایع شیشه، مس و سفال نیز از دسته صنایع رایج است و در مناطق شمالی به دلیل وجود منابع طبیعی سنگ و چوب به مجسمه‌سازی و کنده‌کاری روی چوب پرداخته می‌شود. در این نواحی در کنار مجسمه‌سازی و کنده‌کاری صنعت بافت قالیچه، فرش و تولید پشم فشرده نیز وجود دارد.
کشور عراق در ساخت نقره میناکاری شده توسط فرقه صائبه نیز معروف است که امروزه با پیشرفت تکنولوژی و ورود ماشین‌‌آلات صنعتی به جای نیروی انسانی با چالشهای زیادی مواجه شده است.

صنایع دستی عراق

1. جواهرسازی (نقره و طلا)

در منابع مختلف ذکر شده است که اعراب از اولین کاشفان علم شیمی بوده‌اند و این علم برای اولین بار توسط شیمیدان عرب، خالد بن زید بن معاویه رواج یافت. در طول تاریخی بسیاری از کسانی که به سرزمین بین‌النهرین سفر کرده بودند، در باب صنعت جواهرسازی بیان می‌کردند که در بغداد جواهرسازان ماهر زیادی در کنار جواهرسازان فرقه صائبه وجود دارند که بخش بزرگی از بازار جواهرات را در اختیار داشتند. به دلیل ارتباط نزدیک جواهرسازان با طلافروشان روش‌های ساخت و تزیین طلا که اغلب به صورت نقش حیوانات و گیاهان بود در سازه‌هایشان اثرگذار بود. این قبیل نقش‌ها در آثار باستانی همچون النخله و شیربابل نیز قابل مشاهده است.
در صنعت جواهرسازی از میناکاری در ساخت انواع گوشواره، انگشتر، گیره سر، چاقو و چنگال، پابند، گردنبند و دستبند استفاده می‌شود. از مراکز مهم صنعت جواهرسازی می‌توان به بغداد،کاظمین، عماره و موصل اشاره کرد.

2. صنعت نساجی و بافندگی

قدمت صنعت نساجی در کشور عراق به پیش از میلاد باز می‌گردد که این زمان تخمینی است و زمان دقیقی از پیشینه این صنعت در دسترس نیست. میان بسیاری از دانشمندان در رابطه با خاستگاه نخست این صنعت اختلاف نظر وجود دارد و برخی از کارشناسان معتقدند که منشاء این صنعت آسیای صغیر و چین است. مردمان مصری بر این اعتقادند که این حرفه را اولین بار فراعنه مصر ابداع کرده‌اند. با این وجود می‌توان گفت که سومری‌ها و بابلی‌ها از اولین کسانی هستند که با در اختیار داشتن مواد اولیه لازم این صنعت را ابداع کردند، این هنر از آثار به جا مانده از آن دوران کاملاً مشهود است. در تاریخ این صنعت نقل شده است که در مقبره یکی از شاهزادگان ایرانی فرشی بابلی یافت شده است.
در نوشته‌ها و داستان‌های بسیاری که از مسافران خارجی شهر بغداد وجود دارد، آن‌ها از اشتیاق خود درباره دیدن ابزار بافندگی در این شهر سخن گفته‌اند. صنعت بافندگی تنها به بافت فرش و زیرانداز ختم نمی‌شود، بلکه این صنعت در زمینه بافت لباس نیز سهم بسزایی داشته است و شهر سماوه در این صنعت از شهرت بسزایی برخوردار است. در این شهر طرح‌های منحصر به فرد هندسی و گلدوزی در رنگ‌های تیره مانند قرمز و بنفش معروف است.
شهر «حی» در استان واسط، شهر «مدحتیه» در استان بابل و شهر «زاخو» در استان دهوک در تولید لباس‌های کردی معروف هستند. شهر «حمدانیه» در استان نینوا نیز به بافت نوع خاصی از فرش به نام «الجبن» که از پشم غیرمنسوج بافته می‌شود معروف است.

3. منسوجات گیاهی

پیشینه و قدمت منسوجات گیاهی از صنعت سفالگری بسیار بیشتر است. نمونه‌هایی از این صنعت در شهر اور یافت شده است و قدمت این نمونه‌ها به سه هزار سال پیش از میلاد باز می‌گردد. درخت نخل یکی از منابع اصلی نساجی با گیاهان به شمار می‌رود و مورخی به نام سترابو در این رابطه گفته است که این درخت تمام احتیاجات بابلی‌ها به جز دانه‌های خوراکی را فراهم می‌کرد. 
وجود نخل‌های بسیار در عراق سبب شده است تا این حرفه مقام اول صنایع دستی عراق را به خود اختصاص دهد. در این صنعت وسایلی همچون بادبزن، زنبیل، انواع سبد، صندلی، خانه‌های حصیری و وسایل نقلیه آبی ساخته می‌شود. در مناطق شمالی این کشور به دلیل وجود شرایط جغرافیایی و آب و هوایی متفاوت، از ساقه گندم و جو برای ساخت انواع کیف، سبد و وسایل تزینی استفاده می‌شود. از جمله مناطقی که این صنعت در آن رایج است می‌توان به استان انبار، استان کرکوک و استان نینوا اشاره کرد.

4. صنایع سفالگری

قدمت تولید سفال به هزاران سال پیش از میلاد مسیح  بازمی‌گردد. اولین نمونه‌های ساخته شده در این صنعت را می‌توان در موزه عراق مشاهده کرد. نخستین بار زمانی توجه انسان به این صنعت جلب شد که اهمیت کشاورزی را در زندگی خود کشف کرد. آن‌ها در ابتدا سفال را برای انبار کردن دانه‌ها استفاده می‌کردند. با گذشت زمان این صنعت پیشرفت‌های چشمگیری کرد و در ساخت انواع ظرف‌ها، گلدان‌ها و کوزه‌ها با نقش و نگارهای متفاوت استفاده شد.
 منطقه طوز خورماتو بین مسیر بغداد و کرکوک، منطقه دیانا(سوران) در استان اربیل، منطقه عمادیه در استان دهوک و شهر حله در استان بابل در این صنعت از شهرت خاصی برخوردار هستند. ناگفته نماند که منطقه عمادیه به ساخت نوع خاصی از سفال با دیواره‌های بسیار نازک معروف است.
در این صنعت از نوع خاصی خاک قرمز رنگ که از آب باران اشباع شده است، استفاده می‌شود. این خاک باید از مناطق مسکونی و محل تردد افراد دور باشد و به گونه‌ای از آب باران اشباع شده باشد که به تکه‌های مجزا تبدیل شده باشد. پس از ساخت، حرارت دیدن و رنگ آمیزی، بر روی این سفال‌ها اسم‌های مختلفی می‌گذارند. مثلا به نوعی از کوزه‌ها که مخصوص نگهداری آب است الجره و الزیر گفته می‌شود.

5. صنایع چوبی

صنعت چوب یکی از صنایع قدیمی محسوب می‌شود که از زمان آغاز یکجانشینی بشر به وجود آمد و در ابتدا از این صنعت برای ساخت خانه و انواع سقف‌ها استفاده می‌شد. صنایع چوبی از لحاظ کاربردی به سه گروه روستایی، شهری و ادوات موسیقی تقسیم می‌شوند. وسایلی همچون گهواره، صندلی، وسایل زینتی مثل شانه چوبی، کمد جزو وسایل شهری هستند. نی، طبل و دف در دسته‌ وسایل موسیقی و در گروه روستایی بیشتر ادوات مربوط به کشاورزی قرار می‌گیرند.
 از سازه‌های معروف در این صنعت که مهارت و هنر نیاکان مردمان عراق را در کنار هم به نمایش می‌گذارد می‌توان به «تخت چوبی» (السریر الخشبی) در جنوب عراق و «چرخ برگشته» (العجله العایده) اشاره کرد. قدمت اثر تخت چوبی به حدود 2500ق.م باز می‌گردد.

6. صنایع آهنگری

خاستگاه این صنعت از روستاها نشأت گرفته است. ابزار ساخته شده در این صنعت شامل تیشه، ابزار تیز مانند انواع چاقوها، شمشیرها و ملزومات اسب سواری و شکار است. در این صنعت سوق الشیوخ در استان ذی‌قار، نجف، ابوالخصیب در استان بصره و شهر بغداد معروف هستند.

7. صنایع چرم سازی

در ایام قدیم در بغداد مغازه‌هایی وجود داشت که صاحبان آن مشغول تولید کفش، کمربند، غلاف شمشیر و خنجر بودند و این موضوع در سفرنامه برخی از گردشگران اروپایی نیز منعکس شده اشت. اما اکنون این صنعت به دلیل ظهور ماشین‌آلات مدرن و صنعتی شدن تولید مصنوعات چرمی کاهش یافته است.

8. صنایع مسی

در زبان محاوره عراقی‌ به تجهیزات مسی و برنجی و وسایل ساخته شده از این دو آلیاژ «الصفر» گفته می‌شود. شواهد تاریخی نشان می‌دهد که صنایع مس از دوران بابلیان و آشوریان وجود داشته است. برخی از ظروف متعلق به این دوران قدمت این صنعت را به خوبی به نمایش می‌گذارند. دوران شکوفایی این صنعت به قرن 13 میلادی در موصل باز  می‌گردد. اگر بازدید کوچکی از بازارهای بغداد و کربلا داشته باشید، ظرف‌های ساخته شده از مس و برنج را در این بازارها به وفور مشاهده می‌کنید.

9. صنایع آجرسازی و کاشی 

یکی از صنایع قدیم در عراق صنایع آجرسازی و کاشی است. این صنعت در دوره عباسی به اوج شکوفایی خود رسید و به کشورهای ایران و شمال آفریقا نیز گسترش پیدا کرد. اصول و قواعد ساخت این صنعت در دو شهر کربلا و کاظمین تا کنون حفظ شده است. محصولات این صنعت بر پایه خاک خالص است. 
خاک خالص بارها خیسانده و شسته می‌شود تا به خمیر تبدیل شود. سپس جهت تقویت خاک با شن و ماسه، پودر شیشه و سنگ ریزه مخلوط می‌شود. پس از مخلوط شدن به درخواست مشتری در اندازه‌های مختلف قالب‌گیری می‌شود و به مدت 12 ساعت در درجه حرارت بالا پخته می‌شود، پس از پخته شدن با رنگ‌های مخصوص رنگ‌آمیزی شده و مجدداً حرارت داده می‌شود. از مهمترین نقش و نگارهای این صنعت می‌توان به نقش‌های اندلسی و ترکی اشاره کرد.