سه سال پس از فروپاشی حکومت داعش همچنان بسیاری از  آثار میراث جهانی عراق بدون مرمت و ویران شده باقی مانده است، در حالی که هزاران تپه، بقایای شهرهای باستانی را در خود پنهان کرده اند.

به گزارش عراق یار و به نوشته وبگاه الفناد للاعلام، این اماکن تاریخی غارت می شوند و برای کشف گنجینه های خود به تیم های متخصص نیاز دارند، ولی تعداد کمی از جوانان مایل به تحصیل در رشته باستان شناسی در کشوری هستند که مهد تمدن بشری محسوب می شود، به ویژه با وجود کمبود شدید کار برای کسانی که در این رشته مشغول به کار هستند.
عملیات حفاری به رهبری تیم هایی از انگلستان، ایالات متحده آمریکا، فرانسه، ایتالیا، آلمان و جمهوری چک در استان های جنوب عراق و منطقه شمالی اقلیم کردستان از سر گرفته شده است.
با این وجود، دانش آموزان عراقی با شنیدن داستان هایی مانند داستان «ابراهیم العبیدی» که در سال 2018 از دانشگاه موصل در رشته باستان شناسی فارغ التحصیل شده و موفق به یافتن کار نشده است به تحصیل در این رشته تشویق نمی شوند.

العبیدی می گوید شرایط فارغ التحصیلان دردناک است و در دو بخش دولتی و خصوصی کاری برای ما وجود ندارد.
کاهش تمایل دانشجویان به این رشته در دانشگاه موصل مشهود است، زیرا به گفته «قصی الاحمدی»، رئیس دانشگاه موصل، امسال 17000 دانشجو در این دانشگاه ثبت نام کرده اند، ولی از این تعداد، تنها 28 دانشجو در دانشکده باستان شناسی ثبت نام کرده اند و معمولاً تعداد آنها بیشتر است.
در سال تحصیلی 2022-2021، دانشگاه های عراق پذیرای بیش از 210000 دانشجو بودند و هزاران نفر از آنها برای کسب مشاغلی در رشته های حوزه بهداشت مانند دانشکده های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی رقابت می کنند، در حالی که دانشکده های علوم انسانی برای جذب دانشجو به شدت تلاش می کنند.

«عبدالامیر الحمدانی»، وزیر سابق فرهنگ در عراق می گوید: این مسئله واقعا نگران کننده است و تنها شامل دانشکده های باستان شناسی یا دانشگاه موصل نمی شود.
وی در ادامه می افزاید بخش تاریخ در دانشگاه ذی قار پذیرای نه دانشجو بوده است، همراه با کادر آموزشی که از 35 استاد تشکیل شده است و این امر باعث شده که آنها برای به دست آوردن کلاس ها رقابت کنند.
دانشجویان در انتخاب رشته جغرافیا یا تاریخ تردید دارند، زیرا پس از فارغ التحصیلی آینده ای برای خود نمی بینند.
به اعتقاد الاحمدی، تمایل دانشجویان به برخی رشته ها به طور مستقیم نیازهای بازار کار را نشان می دهد و رشته هایی که بازده مالی بالاتری دارند دانشجویان بیشتری را جذب می کنند.
وی در ادامه افزود همه چیز به پول مرتبط است، به همین دلیل رقابت سختی برای پیوستن به دانشکده های پزشکی وجود دارد و این امر به دو دلیل موقعیت اجتماعی و امنیت اقتصادی است.

«عامر الجمیلی»، استاد رشته باستان شناسی در دانشگاه موصل، اقدامات ریاضتی دولت عراق به علت کاهش درآمدهای نفتی و همه گیری کرونا را عامل این امر می داند.
الحمدانی معتقد است که دولت موظف به ایجاد شغل برای همه نیست.
وی در این باره می گوید: ما حدود پنج میلیون کارمند در بخش دولتی داریم و این مشکل تا حدی به دلیل عدم نقش آفرینی بخش خصوصی و نبود سرمایه گذاری است.
الحمدانی ترجیح می دهد بر افزایش کیفیت برنامه های آموزشی این رشته تمرکز شود تا تعداد دانشجویان آن.
وی همچنین می گوید: بسیاری از دانشجویان عراقی برخلاف دانشجویان باستان شناسی در اروپا و ایالات متحده آمریکا، بدون اشتیاق واقعی یا پیشینه مناسب فرهنگی فقط برای کسب مدرک به رشته باستان شناسی وارد می شوند.
الحمدانی معتقد است که این شرایط مستلزم اصلاح برنامه های درسی است.
وی در ادامه می افزاید در بخش باستان شناسی در دانشگاه های کشورهای دیگر، علم باستان ‌جانورشناسی و انسان ‌شناسی و قوم‌ نگاری یا اِتنوگرافی و علوم پایه تدریس می شود، در حالی که در عراق تنها به تمرکز بر تاریخ و توصیف آثار باستانی و بناها و معابد اکتفا شده است.