در حال حاضر بخش عمدهای از محمولههایی که باید در زمان اندک به عراق صادر شوند از طریق حملونقل هوایی ارسال میشوند.
در حملونقل هوایی از لحاظ جغرافیایی فرودگاهها را میتوان به دو بخش تقسیم کرد؛ فرودگاههای دولت فدرال و فرودگاههای اقلیم کردستان. به طور کلی عراق از لحاظ نوع کاربری دارای دو نوع فرودگاه نظامی و غیرنظامی است.
در بخش اقلیم کردستان تنها فرودگاههای اربیل و سلیمانیه از سمت ایران پرواز ورودی دارند که هواپیمایی ماهان این خدمت را ارائه میدهد و در مقابل ایرلاینهای عراقی قیمت ارزانتری برای حمل بار دارند. کشور ایران با فرودگاههای نجف، بصره، بغداد واقع در بخش دولت مرکزی در زمینه حمل بار نیز همکاری میکند. در بصره ایرلاینهای ایرانی فعالیت ندارند، اما ایرلاین العراقیه از تهران به بصره و از مشهد به بصره خط پروازی دارد و امکان حمل بار از این طریق وجود دارد. در جنوب عراق از میان ایرلاینهای ایرانی تنها ایران ایر و ماهان ایر در زمینه حمل بار فعال هستند و سایر خطوط به دلیل کمبود فضا قابلیت انجام این کار را ندارند.
ایرلاینهای عراقی و فعال در زمینه حمل بار شامل خطوط «العراقیه»، «الناصر» و «فلای بغداد» هستند که همگی تحت پوشش دولت مرکزی بوده و پروازهایشان از ایران تنها به مقاصد بغداد، نجف، بصره است. از این میان تنها ایرلاینهای «العراقیه» و «الناصر» امکان حمل بار دارند و ایرلاین «فلای بغداد» این امکان را ندارد.
عراق در سال 1979 طی مذاکره با کنسرسیومی در فرانسه، قراردای به منظور ساخت یک فرودگاه بینالمللی جدید در بغداد منعقد کرد و در سال 1987 تسهیلات به طور کامل تکمیل و مورد استفاده قرار گرفت. در سال 1988 عراق دارای دو فرودگاه بینالمللی به نام بغداد و بصره بود. ناوگان هواپیمایی عراق در سال 1987 با 35 فروند هواپیمای باری آنتونوف و ایلیوشین، 14 هواپیمای مسافربری بوئینگ و جتهای VIP تأسیس شد. شرکت هواپیمایی دولتی عراق ایرویز Iraq airways)) تنها شرکت هواپیمایی داخلی بود که در سال 1988 به بهرهبرداری رسید. در سال 1987 صدام حسین حکمی مبنی بر خصوصیسازی خطوط هوایی عراق اعلام کرد.
شرکت هواپیمایی عراق در سال 1945 توسط انجمن هواپیمایی عراق راهاندازی شد که در ابتدای ساخت آن، از هواپیماهای انگلیسی استفاده میشد. جنگ اول خلیجفارس تأثیری در پروازهای عراق نداشت، اما پس از جنگ دوم خلیجفارس به دلیل اعمال تحریمهای بینالمللی علیه عراق توسط سازمان ملل، پروازها به طور کامل متوقف شد. پس از حمله سال 2003 به عراق، هواپیمایی عراق تصمیم گرفت مجدداً پروازهای بینالمللی خود را انجام دهد و اولین پرواز آن در 3 اکتبر سال 2004 از بغداد به امان پایتخت اردن انجام شد. همچنین در 6 نوامبر 2004، پروازی میان بغداد و تهران انجام شد.
عراق در سال 2002 دارای 150 فرودگاه بود. در سال 2003 و پس از جنگ تعداد قابلملاحظهای از این 150 فرودگاه آسیب دیدند. این کشور از سال 2012 حدود 104 فرودگاه دارد.
فرودگاههای بینالمللی و غیر نظامی عراق شامل موارد زیر است:
• فرودگاه بینالمللی بغداد
• فرودگاه بینالمللی بصره
• فرودگاه بینالمللی موصل
• فرودگاه بینالمللی اربیل
• فرودگاه بینالمللی سلیمانیه
• فرودگاه بینالمللی نجف
• فرودگاه بینالمللی دهوک
فرودگاه بینالمللی بغداد
ساخت فرودگاه بغداد به سالهای 1979 تا 1982 باز میگردد و در ابتدا با کاربری نظامی طراحی شد. فرودگاه بینالمللی بغداد، در سال 1982 راه اندازی شد و در حال حاضر به عنوان بزرگترین فرودگاه بینالمللی عراق شناخته شده است. این فرودگاه، دارای دو نوع ترمینال نظامی و مسافری است و دارای دو باند فرود به طولهای 3301 و 4000 متر است. فرودگاه بغداد در گذشته با نام فرودگاه بینالمللی صدام مشهور بود که پس از سقوط دولت صدام به فرودگاه بینالمللی بغداد تغییر نام پیدا کرده است. فرودگاه بغداد در فاصله 10 مایلی (16 کیلومتری) غرب بغداد و در ارتفاع 35 متری از سطح دریا واقع شده است.
در سال 1991 هنگامی که سازمان ملل متحد پس از حمله عراق به کویت محدودیتهایی در عراق ایجاد کرد، پروازهای داخلی بغداد متوقف شد. در آوریل 2003، نیروهای ائتلاف به رهبری ایالات متحده به عراق حمله کردند و نام این فرودگاه از فرودگاه بینالمللی صدام به فرودگاه بینالمللی بغداد تغییر یافت. در نتیجه کد ایکائو برای این فرودگاه از ORBS به ORBI و متعاقباً کد یاتا از SDA به BGW تغییر یافت. کنترل پایانه غیرنظامی این فرودگاه نیز در سال 2004 به دولت فدرال عراق بازگردانده شد.
فرودگاه بغداد به جهت موقعیت جغرافیایی و قرارگیری در پایتخت عراق از موقعیت استراتژیک برخوردار است و قطب هواپیمایی عراق محسوب میشود. ظرفیت فرودگاه بغداد سالانه حدود 7.5 میلیون مسافر تخمین زده شده میشود که برنامههایی برای گسترش آن و افزایش ظرفیت برای اداره بیش از 15 میلیون مسافر در سال وجود دارد. این برنامههای توسعه شامل ساخت سه پایانه مسافری جدید است. این فرودگاه شامل سه پایانه اصلی به نامهای بابل، نینوا و سامرا است.
فرودگاه بغداد به برخی خدمات زیر مجهز شده است:
• کافه و رستوران
• دستگاه خودپرداز
• بانک
• صرافی
• هتل
• نمازخانه
• مراقبتهای پزشکی
کد یاتا: BGW
کد ایکائو: ORBI
فرودگاه بینالمللی بصره
فرودگاه بینالمللی بصره دومین فرودگاه بینالمللی بزرگ در کشور عراق است که در جنوب شهر بصره و در فاصله 20 کیلومتری از مرکز شهر واقع شده است. این فرودگاه در دهه 1980 ساخته شد و پس از آن توسعه یافت. فرودگاه بصره از نظر ظرفیت مسافری چهارمین فرودگاه بزرگ عراق محسوب میشود. فرودگاه بصره از نظر پوشش ایرلاینهای بینالمللی، روابط خوب با ایران و ظرفیت قابل توجهی که در خصوص بار میتواند پوشش دهد بسیار حائز اهمیت است.
فرودگاه بینالمللی بصره در زمان جنگ اول خلیج فارس، جنگ دوم خلیج فارس و حمله به عراق در سال 2003 برای مدت طولانی بسته بود. پس از حمله سال 2003 به عراق، با گسترش فعالیتهای اقتصادی و سرمایهگذاری در بصره این فرودگاه بازگشایی شد و شاهد فعالیت بیسابقه خطوط هوایی بود. در سال 2005 پروازهای محلی میان بصره و بغداد آغاز شد. فرودگاه بصره شامل یک مرکز تجاری پیشرفته، اتاقهای کنفرانس مجهز و ایستگاه هواشناسی است.
کد یاتا: BSR
کد ایکائو: ORMM
فرودگاه بینالمللی اربیل
فرودگاه بینالمللی اربیل در مرکز اربیل واقع شده است. این فرودگاه در ارتفاع 409 متری از سطح دریا قرار گرفته و یکی از فرودگاههای برتر جهان است و طبق سیستم CAT II که در فرودگاههای خاورمیانه نادر است طراحی شده است. فرودگاه بینالمللی اربیل یکی از مهمترین فرودگاههای اقلیم کردستان عراق است و با ظرفیت سالانه سه میلیون مسافر سومین فرودگاه بزرگ عراق محسوب میشود.
فرودگاه اربیل در ابتدای دهه 1970 به عنوان یک پایگاه نظامی ساخته شد و تا سال 1991 توسط رژیم بعث به عنوان پایگاه نظامی مورد استفاده قرار گرفت. به دنبال آزادسازی عراق در سال 2003، دولت اقلیم کردستان تصمیم گرفت پایگاه نظامی سابق اربیل را به یک فرودگاه مدرن تبدیل کند. فرودگاه بین المللی اربیل(EIA) با هزینه کل 550 میلیون دلار ساخته شد و در ژوئیه 2005 به طور رسمی افتتاح شد و از نخستین شرکت هواپیمایی یاتا(IATA) در 11 دسامبر سال بعد استقبال کرد. این فرودگاه در تاریخ 26 مه 2005، کد فرودگاهی ایکائو ORER را کسب نمود.
فرودگاه جدید اربیل دارای یکی از طولانیترین باندهای جهان به طول 4800 متر است. این باند به نحوی طراحی شده است که برای فرود ایرباس A380 و هواپیماهای باری نیز میتوان از آن استفاده نمود. این فرودگاه در مسیر جاده ابریشم قرار گرفته است و به سبب همین موقعیت جغرافیایی و سیستم مدرن فرود میتواند به یکی از مهمترین مسیرهای تجاری جهان تبدیل شود. یکی از مزیتهای فرودگاه بینالمللی اربیل نزدیکی آن به مرکز شهر است که این امر میتواند سبب کاهش هزینه حملونقل میان مرکز شهر و فرودگاه شود.
کد یاتا: EBL
کد ایکائو: ORER
فرودگاه بینالمللی نجف
فرودگاه بینالمللی نجف در 20 ژوئیه سال 2008 با حضور نخست وزیر عراق نوری المالکی افتتاح شد. این فرودگاه در سال 2008 در منطقهای نظامی تأسیس شد و در همین سال فعالیت این فرودگاه به طور رسمی آغاز شد. این فرودگاه نسبتاً کوچک در قسمت شرقی نجف و در فاصله 4 مایلی از مرکز شهر واقع شده است. نجف شهری مستطیل شکل و از مهمترین شهرهای عراق است. فرودگاه نجف دارای یک باند آسفالت به طول 3000 متر و عرض 45 متر است و طبق تحقیقات و گزارشهای موجود این فرودگاه در میان فرودگاههای عراق از نظر ارائه خدمات در جایگاه نخست قرار گرفته است.
از سال 2009 شرکتهای هواپیمایی که همکاری خود را با نجف آغاز کردند افزایش یافتند که از میان آنها میتوان از خطوط هوایی Gulf Air، Qatar Airways، Syrian Air و Turkish Airlines نام برد. میانگین پروازهای روزانه نجف در حدود 19 پرواز است که این تعداد در ایام خاص و زیارت افزایش مییابد و به 60 پرواز در روز نیز میرسد. برجستهترین ویژگی و وجه متمایز این فرودگاه از سایر فرودگاهها، خدمات زمینی خوب و سریع آن است. به دلیل موقعیت جغرافیایی این فرودگاه و تمایل شرکتهای هواپیمایی برای فعالیت با آن به خصوص در فصول زیارت این فرودگاه یک گذرگاه مرزی بسیار مهم است.
ارسال بار از طریق حملونقل هوایی از ایران به نجف در حدود یکساعت و نیم زمان خواهد برد. ساختمان ترمینال این فرودگاه شامل دفاتر خطوط هوایی، پارکینگ، برج مراقبت، سالن باربری هوایی، سالن VIP، سالنهای ورودی و خروجی، تاکسیرانی، رستوران و اماکن اقامتی برای کارمندان است.
کد یاتا: NJF
کد ایکائو: ORNI
فرودگاه بینالمللی سلیمانیه
فرودگاه بینالمللی سلیمانیه در شمال شرقی شهر سلیمانیه و در 15 کیلومتری این شهر واقع شده است. ساخت این فرودگاه در نوامبر 2003 آغاز شد و در ژوئیه 2005 توسط اقلیم کردستان به افتتاح رسید. این فرودگاه برای دو منظور انتقال بار و مسافران در نظر گرفته شده است. فرودگاه بینالمللی سلیمانیه دارای سه ترمینال و باندی به طول 3500 متر است. پروازهای بینالمللی این فرودگاه پس از تصمیم سازمان هواپیمایی کشوری عراق (ICAA) از 29 سپتامبر 2017 کنسل شد، اما این فرودگاه برای پروازهای داخلی و بشردوستانه باز بود و این ممنوعیت پروازی در مارس 2018 لغو شد.
مساحت فرودگاه بینالمللی سلیمانیه حدود 13.5 کیلومتر تخمین زده شده است. این فرودگاه به کشورهای ترکیه، اردن و برخی از کشورهای اروپایی از جمله آلمان، هلند و انگلیس پرواز دارد.
کد یاتا: ISU
کد ایکائو: ORSU
فرودگاه بینالمللی دهوک
فرودگاه بینالمللی دهوک(DIA) در منطقه کردستان عراق، در استان دهوک و در نزدیکی منطقه سمیل(Sêmêl) واقع شده است. این فرودگاه در حالت ایده آل سومین فرودگاه بینالمللی عملیاتی در منطقه کردستان عراق است.عملیات ساخت این فرودگاه در سال 2012 توسط شرکت لبنانی دارالهندسه آغاز شد. در پایان فوریه 2012، امکانات اولیه فرودگاه تکمیل شد. در سال 2014 عملیات ساخت به دلیل درگیری و جنگ علیه تروریسم متوقف شد.
در جولای 2015، بارزانی نخست وزیر اقلیم کردستان عراق آغاز مجدد عملیات ساخت فرودگاه را ظرف مدت دو ماه اعلام کرد اما این پروژه به دلیل کمبود بودجه و مسائل مالی دوباره متوقف شد. از جمله دلایلی که سبب به تأخیر افتادن ساخت این فرودگاه شد میتوان به تأثیر مسائل اقتصادی، روابط میان دولت اقلیم کردستان و دولت فدرال و محدودیتهای مربوط به مصادره زمینهای اختصاص یافته برای این پروژه اشاره کرد.
کد یاتا: DHK
کد ایکائو: ORDD
فرودگاههای نظامی عراق شامل موارد زیر است:
• فرودگاه نظامی تلعفر
• فرودگاه نظامی المثنی
• فرودگاه نظامی بصره
• فرودگاه نظامی بلد (مکان: استان صلاحالدین)
• فرودگاه نظامی تاجی (مکان: استان بغداد)
• فرودگاه نظامی کیاره (مکان: استان موصل)
• فرودگاه نظامی سامرا (مکان: استان صلاحالدین)
• فرودگاه نظامی نجف (مکان: استان صلاحالدین)
• فرودگاه نظامی غرب انبار(مکان: استان انبار)
• فرودگاه نظامی صلاح الدین (مکان: استان صلاحالدین)
• فرودگاه نظامی کربلا (مکان: استان کربلا)
• فرودگاه نظامی کرکوک (مکان: استان کرکوک)
• فرودگاه نظامی الرشید (مکان: استان بغداد)
• فرودگاه نظامی البغدادی (مکان الانبار)
تعداد فرودگاهها | مسافت باند آسفالت شده |
---|---|
20 | بیش از 3047 متر |
36 | 2438 تا 3047 متر |
5 | 1524 تا 2437 متر |
6 | 914 تا 1523 متر |
6 | کمتر از 914 متر |
تعداد فرودگاهها | مقدار مسافت باند فرود |
---|---|
3 | بیش از 3047 متر |
4 | 2438 تا 3047 متر |
3 | 1524 تا 2437 متر |
13 | 914 تا 1523 متر |
دیدگاه خود را بیان کنید